صرافی غیرمتمرکز چیست؟ معرفی بهترین DEX ارز دیجیتال

در دنیای پرفراز و نشیب ارزهای دیجیتال، صرافی‌ها به عنوان پل ارتباطی میان کاربران و بازار نقشی اساسی دارند. اما آیا راهی وجود دارد که بدون وابستگی به صرافی‌های متمرکز، به معامله ارزهای دیجیتال بپردازیم؟ صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX پاسخی به این پرسش‌اند. با امکان معاملات همتا به همتا (P2P)، آنها در تلاش‌اند تا با رفع کاستی‌های صرافی‌های متمرکز، چهره‌ی جدیدی به بازار ارزهای دیجیتال ببخشند. در این مقاله از جمله نوبیتکس، به بررسی صرافی‌های غیرمتمرکز، تفاوت‌های آن‌ها با صرافی‌های متمرکز، مزایا و معایب‌شان و معرفی بهترین DEX‌های بازار خواهیم پرداخت.

فهرست عناوین

Toggle

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی ارز دیجیتال محلی برای خرید و فروش ارز به صورت اینترنتی است. صرافی‌های معمولی برای سرویس‌دهی مناسب به کاربران و سرعت بخشیدن به فرایند معامله، به صورت متمرکز فعالیت می‌کنند که به آنها صرافی‌های متمرکز (Centralized Exchanges) می‌گویند. در واقع آنها در یک سرور قدرتمند مرکزی اطلاعات تمامی کاربران را ذخیره می‌کنند. این مسئله برای بسیاری از کاربران و فعالان دنیای رمزارز، نقطه ضعف به شمار می‌آید. صرافی غیرمتمرکز در تلاش است تا این نقطه ضعف را برطرف کند.

صرافی غیر متمرکز یا (Decentralized Exchange (DEX یک سرویس آنلاین همتا-به-همتا (P2P) است که امکان معامله مستقیم بین دو کاربر را بدون هیچ واسطه‌ای فراهم می‌کند. صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchanges) به قراردادهای هوشمند متکی هستند تا به معامله‌گران اجازه دهند بدون واسطه، سفارشات را اجرا کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهند به کمک قراردادهای هوشمند پشت پلتفرم معاملاتی، مستقیماً از کیف پول خود معامله کنند. معامله‌گران از وجوه خود محافظت می‌کنند و در صورت بروز اشتباهاتی مانند گم کردن کلید خصوصی یا ارسال وجوه به آدرس‌های اشتباه، مسئول از دست دادن سرمایه خود هستند. محبوب‌ترین DEX‌ها بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده‌اند.

صرافی غیرمتمرکز DEX چگونه کار می‌کند؟

از آنجایی که صرافی‌های غیرمتمرکز بر روی شبکه‌های بلاک چین ساخته می‌شوند که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند و کاربران در آن وجوه خود را نگه می‌دارند، هر معامله شامل کارمزد تراکنش همراه با کارمزد معامله می‌شود. معامله‌گران برای استفاده از DEX با قراردادهای هوشمند در بلاک چین تعامل دارند.

سه نوع اصلی از صرافی‌های غیرمتمرکز DEX وجود دارد:

بازارسازان خودکار (Automated market makers)

دفترچه‌های سفارش (Order books DEXs)

تجمیع‌کننده‌ها (DEX aggregators)

هر کدام از انواع صرافی‌های غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهند تا به طور همتا به همتا از طریق قراردادهای هوشمند مستقیماً با یکدیگر معامله کنند. اغلب صرافی‌های غیرمتمرکز با استفاده از مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند، قیمت ارزهای دیجیتال مختلف را به‌صورت الگوریتمی تعیین می‌کنند و از حوضچه‌های نقدینگی (liquidity pools) استفاده می‌کنند.

تفاوت صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز

تفاوت اصلی بین صرافی های غیرمتمرکز (Decentralized Exchanges) و صرافی‌های متمرکز (Centralized Exchanges) از نظر سرپرستی است. در اکثر صرافی‌های متمرکز و معتبر، کاربران باید تایید هویت شوند و دارایی‌های دیجیتال خود را در کیف پول‌هایی که صرافی‌ها تعیین کرده‌اند ذخیره کنند. هدف صرافی‌های متمرکز راحت‌تر کردن معاملات بین کاربران، جلوگیری از کلاهبرداری و سو استفاده است. به همین دلیل به‌طور کامل کنترل معاملات را در دست دارند. برای مثال شما می‌توانید به راحتی در یک صرافی متمرکز و معتبر مانند نوبیتکس قیمت ارزهای دیجیتال را مشاهده کنید و در کمترین زمان اقدام به معامله نمایید. چنین ویژگی تنها با کنترل کامل معاملات امکان‌پذیر است. صرافی‌های غیرمتمرکز هرگز دارایی‌های مشتری را نگه نمی‌دارند، در عوض همه تراکنش‌ها توسط قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز انجام می‌شوند. همچنین صرافی‌های متمرکز سطح نقدینگی بالاتری را نسبت به صرافی‌های متمرکز جذب می‌کنند. به‌طور کلی صرافی‌ها 100٪ بدون ریسک نیستند، با این‌حال در صرافی‌های غیرمتمرکز با انجام تراکنش‌ها توسط قراردادهای هوشمند، امکان بروز آسیب از طرف هکرها وجود دارد.

ویژگیصرافی‌های متمرکز (CEX)صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)حریم خصوصی (Privacy)احراز هویت مشتری (KYC) لازم استامکان معامله ناشناسامنیت (Security)بیشتر مستعد هک شدن استکمتر مستعد هک شدن استنقدینگی (Liquidity)نقدینگی بیشترنقدینگی کمترهزینه‌ها (Fee)هزینه‌های بالاترهزینه‌های کمترسرعت (Speed)زمان معاملات سریعترزمان معاملات کندترتجربه‌ی کاربر (User Experience)رابط کاربر پسندپیچیده است چون نیاز به تعامل با قراردادهای هوشمند داردمعامله (Trading)خرید و فروش ساده شده توسط صرافیتجارت همتابه‌همتا

مهم‌ترین نکات در زمان هنگام انتخاب صرافی غیرمتمرکز

فاکتورهای مهمی در زمان انتخاب یک صرافی غیر متمرکز DEX وجود دارد که حتما باید به آنها توجه کنید. چند مورد از مهم‌ترین موارد عبارت‌اند از:

اکثر DEXها توسط DAOها اداره می‌شوند و یک جامعه فعال دارند. جامعه صرافی غیرمتمرکز مورد نظر خود را بشناسید تا بتوانید در صورت بروز هرگونه مشکل از بازخوردهای آنها استفاده کنید.

با توجه به تعداد زیاد هک‌ها، rug pulls، حملات بریج و … حتما DEX مورد نظر خود را از نظر پس‌زمینه امنیتی بررسی کنید.

یکپارچه‌سازی با کیف پول Integration with Wallets

بررسی کنید که آیا dex شما با کیف پولی که استفاده می‌کنید ادغام می‌شود یا خیر. برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز با استفاده از قابلیت WalletConnect با اکثر کیف پول‌ها ادغام می‌شوند.

تجربه کاربری User Experience

استفاده از برخی DEXها آسان است، در حالی که برخی از آنها رابط کاربری پیچیده‌ای دارند.

همه صرافی‌های غیرمتمرکز هزینه‌های متفاوتی دریافت می‌کنند. با استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز مانند 1inch  می‌توانید کارمزدها را مقایسه کنید تا ارزان‌ترین معامله را انجام دهید.

بهترین صرافی های غیرمتمرکز

تعداد زیادی صرافی غیر متمرکز در سال‌های اخیر شروع به کار کرده‌اند اما تنها تعداد انگشت شماری از آنها توانسته‌اند به حجم معاملات روزانه قابل‌قبولی دست پیدا کنند. با این وجود انتخاب یک صرافی غیرمتمرکز به عنوان بهترین صرافی غیر متمرکز کار چندان ساده‌ای نیست. در ادامه برخی از بهترین و معروف‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز را خدمت شما معرفی می‌کنیم:

نوبی‌دکس؛ صرافی غیرمتمرکز نوبیتکس

نوبی‌دکس صرافی غیرمتمرکز ایرانی، محصول صرافی ارز دیجیتال نوبیتکس، بزرگترین صرافی ارز دیجیتال در ایران است. در نوبی‌دکس نیازی به واریز و برداشت دارایی به خارج از کیف پول شخصی کاربر نیست و در زمان انجام معاملات، دارایی‌های رمزارزی به صورت خودکار بین کیف پول خریدار و فروشنده جابه‌جا می‌شود.

کاربر برای سفارش‌گذاری در نوبی‌دکس نیاز به ولت شخصی به صورت افزونه بر روی مرورگر و یا اپلیکیشن گوشی موبایل دارد. این کیف پول‌ها علاوه بر کیف پول بومی نوبیتکس با نام لاکت ولت، شامل تراست ولت، متامسک و تمامی ولت‌هایی می‌شود که قابلیت اتصال از طریق ولت‌کانکت به صرافی‌های غیرمتمرکز را دارند.

در حال حاضر نوبی‌دکس به زبان فارسی، از شبکه آربیتروم پشتیبانی می‌کند و در صورتی که دارایی کیف پول شخصی کاربر بر روی شبکه آربیتروم باشد، می‌تواند در نوبی‌دکس سفارش خود را ثبت کند.

یونی سواپ (Uniswap)

Uniswap یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز از لحاظ حجم معاملات است. یونی سواپ در توکن‌های ERC-20 تخصص دارد و توکن‌های تازه راه‌اندازی شده ERC-20، اکثرا یونی سواپ را به‌عنوان فهرست اولیه مبادله خود انتخاب می‌کنند. البته این صرافی غیرمتمرکز از سایر شبکه‌های بلاک چین نظیرBinance Smart Chain، Polygon، Celo، Optimism و Arbitrum نیز پشتیبانی می‌کند که آن را تبدیل به یکی از بهترین DEXها برای مبادله‌های زنجیره متقابل می‌کند. UniSwap از رابط کاربری ساده‌ای برخوردار است و معمولا معاملات در آن با سرعت بالایی انجام می‌شوند. همچنین شما می‌توانید ارز یونی سواپ را از صرافی آنلاین نوبیتکس خریداری کنید. برخی از محبوب ترین استخرهای نقدینگی موجود در یونی سواپ عبارت‌اند از:

 USDC/ETH

 DAI/USDC 

 WBTC/ETH

اشکال اصلی یونی سواپ این است که 0.3٪ کارمزد معاملات دریافت می‌کند.

مزایای صرافی غیرمتمرکز UniSwap

بدون نیاز به احراز هویت

یکی از بهترین مبادلات غیرمتمرکز برای yield farming

پشتیبانی از بیشتر از 300 dApp

معایب صرافی غیرمتمرکز UniSwap

0.3٪ کارمزد معاملاتی

پنکیک سواپ (PancakeSwap)

PancakeSwap بهترین صرافی غیرمتمرکز رمزنگاری برای معامله توکن‌های زنجیره هوشمند بایننس (BSC) است. به زبان ساده، هنگامی که یک توکن BSC تازه راه‌اندازی شده پیش فروش خود را تکمیل کرد، PancakeSwap اغلب اولین فهرست صرافی است.  از لحاظ عملکردی، پنکیک سواپ شباهت بسیار زیادی به یونی‌سواپ روی شبکه اتریوم وسوشی سواپ دارد. PancakeSwap رابط کاربری ساده‌ای دارد که خرید، فروش و تجارت توکن‌های BSC را آسان می‌کند. به عنوان مثال، این فقط یک مورد اتصال یک کیف پول پشتیبانی شده است، انتخاب توکن‌هایی که باید مبادله شوند، و تراکنش تقریباً بلافاصله تکمیل می‌شود. وقتی صحبت از کارمزد به میان می‌آید، پنکیک سواپ 0.25٪ کارمزد از خریداران و فروشندگان دریافت می‌کند. معاملاتی که در این پلتفرم انجام می‌شوند همتابه‌همتا نیستند و برای مدیریت آنها از استخر نقدینگی (Liquidity Pool) استفاده می‌شود. نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کنیم نحوه تامین نقدینگی در این پلتفرم است. در پنکیک سواپ از مدل بازارساز خودکار (AMM) برای تامین نقدینگی کسانی که در این بستر معاملات خود را انجام می‌دهند استفاده می‌شود. از ویژگی‌ها پنکیک سواپ این است که از استیکینگ و ییلد فارمینگ پشتیبانی می‌کند.

مزایای صرافی غیرمتمرکز PancakeSwap

بهترین صرافی غیرمتمرکز رمزنگاری برای تجارت توکن‌های BSC

بدون نیاز به حساب کاربری

معایب صرافی غیرمتمرکز PancakeSwap

پشتیبانی فقط از زنجیره هوشمند Binance

عدم پشتیبانی از حساب‌های پس‌انداز

وان اینچ (1Inch)

1 اینچ از نظر فنی یک dex نیست، یک تجمیع‌کننده قیمت Dex است. 1 اینچ به شما کمک می‌کند کمترین کارمزد را برای انجام یک معامله در صرافی‌های مختلف پیدا کنید. 1inch این کار را با استفاده از یک الگوریتم و قراردادهای هوشمند، برای دسترسی به قیمت‌های زنده و ارائه آنها به کاربران انجام می‌دهد تا مطمئن شود که همیشه ارزان‌ترین کارمزد و بهترین قیمت را برای ارز دیجیتال خود دریافت می‌کنید. همچنین 1 اینچ دارای استخرهای نقدینگی خاص خود است که می‌توانید نقدینگی را در اختیار آنها قرار دهید و در ازای انجام آن پاداش دریافت کنید.

مزایای 1Inch

پیدا کردن بهترین نرخ برای معامله

پشتیبانی از بسیاری از ارزهای دیجیتال، کیف پول‌ها و بلاک چین‌ها

معایب 1Inch

عدم امکان خرید رمزارز با ارز فیات 

رابط کاربری نامناسب برای سرمایه‌گذارن مبتدی

صرافی غیرمتمرکز OKX

OKX بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در بازار است که به‌عنوان یک صرافی غیرمتمرکز جمع‌کننده (Decentralized Exchange Aggregator) عمل می‌کند.  OKX DEX قیمت‌های بیش از 200 صرافی غیرمتمرکز شخص ثالث را جمع‌آوری می‌کند که باعث می‌شود معامله‌گران بهترین قیمت را در زمان خرید و در زمان فروش در اختیار داشته باشند. علاوه‌براین، OKX DEX از 15 شبکه بلاک چین پشتیبانی می‌کند و معامله متقابل زنجیره‌ای (Cross-Chain Trading) را امکان‌پذیر می‌کند. برای مثال، این بدان معناست که یک سرمایه‌گذار می‌تواند فوراً USDT (اتریوم) را با BUSD (بایننس) با بهترین نرخ ارز در بازار مبادله کند.  OKX اساسا یک واسطه بین سرمایه گذاران و DEXهای شخص ثالث است.

مزایای صرافی غیرمتمرکز OKX

جمع‌آوری بهترین قیمت‌های بیش از 200 صرافی غیرمتمرکز

پشتیبانی از 15 شبکه بلاک چین

امکان تبادل زنجیره‌ای

معایب صرافی غیرمتمرکز OKX

عدم نمایش هزینه کمیسیون تا زمانی ایجاد سفارش

صرافی غیر متمرکز IDEX

صرافی غیر متمرکز IDEX امکانات بسیار خوبی دارد و تا حدود زیادی از لحاظ محیط کاربری شبیه به صرافی‌های متمرکز است. IDEX اولین صرافی قراردادهای هوشمند غیر متمرکز مبتنی بر اتریوم است که امکانات کاملی برای ترید سریع و با حجم نسبتا بالا را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. همچنین در این صرافی غیرمتمرکز با تامین نقدینگی استخرها می‌توان کسب دآامد کرد.

مزایا صرافی غیرمتمرکز IDEX

معامله‌ی بسیار امن

امکان کسب پاداش با استیکینگ

معایب صرافی غیرمتمرکز IDEX

عدم امکان معامله با بیت کوین

صرافی غیر متمرکز کوییک سواپ (Quickswap)

صرافی غیرمتمرکز Quickswap از انشعاب صرافی غیرمتمرکز Uniswap به وجود آمد. این صرافی بر روی شبکه پالیگان فعالیت می‌کند و از راهکارهای لایه دو بهره می‌برد، بنابراین بسیار سریع است و کارمزد تراکنش در آن به نسبت سایر صرافی‌ها بسیار کمتر است. این صرافی از بیش از ۲۰۰۰ جفت ارز پشتیبانی می‌کند و معمولا از نقدینگی مناسبی برخوردار است.

مزایای صرافی غیرمتمرکز QuickSwap

طراحی بصری کاربرپسند

سرعت معاملات بالا

بدون نیاز به ثبت نام

معایب صرافی غیرمتمرکز QuickSwap

خطر از دست دادن دائمی

نقاط قوت و ضعف صرافی‌های غیرمتمرکز

آشنایی با نقاط قوت و ضعف صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، به شما کمک می‌کند تا بهتر بتوانید در مورد استفاده یا عدم استفاده از آنها تصمیم بگیرید. در ادامه به بررسی مهم‌ترین مزایا و معایب صرافی‌های غیرمتمرکز می‌پردازیم.

مزایای صرافی غیر متمرکز

اصلی‌ترین مزیت صرافی‌های غیرمتمرکز، معماری توزیع شده و غیر متمرکزی است که از کنترل شدن معاملات توسط یک شخص یا سازمان جلوگیری می‌کند. از دیگر مزایای مهم DEXها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

در دسترس بودن توکن‌ها

صرافی‌های غیرمتمرکز برخلاف صرافی‌های متمرکز، می‌توانند شامل هر توکنی باشند که روی بلاک چین ساخته شده است. اگر علاقه‌مند به یافتن یک توکن پر پتانسیل هستید، استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز انتخاب مناسبی است. DEXها تعداد نامحدودی از توکن ها را ارائه می‌دهند. معنی این موضوع این است که پروژه‌های جدید قبل از لیست شدن در صرافی‌های متمرکز، در این صرافی‌ها فهرست می‌شوند.

ناشناس بودن

هنگامی که کاربران یک ارز دیجیتال را با ارز دیگری مبادله می‌کنند، ناشناس بودن آنها در DEX حفظ می‌شود و نیازی به گذراندن فرآیند شناسایی استاندارد KYC (احراز هویت) نیست.  در نتیجه، DEXها افراد زیادی را که مایل به شناسایی نیستند جذب می‌کنند.

کاهش خطرات امنیتی

دارایی‌های کاربران در صرافی های DEX ذخیره نمی‌شود. از طرفی هک کردن یک سیستم توزیع‌شده بسیار سخت و مشکل است. بنابراین امنیت دارایی‌ها و اطلاعات در DEX بیشتر خواهد بود.

کاهش ریسک طرف مقابل

ریسک طرف مقابل زمانی اتفاق می‌افتد که طرف دیگر درگیر در معامله، بخشی از معامله را انجام ندهد و تعهدات قراردادی خود را نپذیرد. از آنجایی که صرافی‌های غیرمتمرکز بدون واسطه و بر اساس قراردادهای هوشمند کار می‌کنند، این ریسک حذف می شود.

جلوگیری از دستکاری در معاملات

در گذشته سابقه داشته که بعضی از صرافی‌ها با دستکاری در معاملات باعث بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت‌ها شده‌اند. در صرافی غیرمتمرکز امکان چنین کاری به حداقل می‌رسد.

محدودیتی در ارائه خدمات ندارد

یکی از مشکلاتی که خصوصا ما ایرانی‌ها با آن روبه‌رو هستیم، مسئله محدودیت‌های خارجی و قوانین داخلی کشورها است. صرافی‌های بین المللی به ایرانی‌ها خدمات ارائه نمی‌کنند و حتی دارایی‌های آنها را مسدود می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز این مشکل را هم حل کرده‌اند. زیرا هیچ‌کس حق محدود کردن کسی برای استفاده از امکانات این صرافی‌ها را ندارد. به همین خاطر صرافی غیرمتمرکز برای ایرانیان به طور قطع یکی از بهترین گزینه‌ها است.

معایب صرافی غیرمتمرکز

با وجود مزایای فوق‌العاده، صرافی‌های غیرمتمرکز مشکلات حل نشده و معایب مختلفی نیز دارند. این مشکلات باعث شده است تا در اکثر موارد تریدرها قید استفاده از این پلتفرم‌ها را بزنند. برخی از مهم‌ترین ریسک‌ها و معایب DEXها عبارت‌اند از:

پیچیدگی کار با DEXها

DEXها با استفاده از کیف پول‌های رمزنگاری که می‌توانند با قراردادهای هوشمند تعامل داشته باشند، قابل‌دسترسی هستند. کاربران نه تنها باید نحوه استفاده از این کیف پول‌ها را بدانند، بلکه باید مفاهیم مرتبط با امنیت مرتبط با ایمن نگه داشتن وجوه خود را نیز درک کنند. بدون دانش خاص، معامله‌گران می‌توانند اشتباهات مختلفی را مرتکب شوند که ممکن است منجر به از دست دادن وجوه شود. برداشت سکه‌ها به شبکه اشتباه و پرداخت بیش از حد کارمزد تراکنش‌ها تنها چند نمونه از مواردی است که ممکن است اشتباه پیش برود.

آسیب‌پذیری‌های قرارداد هوشمند

بلاک چین‌ها برای اجرای تراکنش‌های مالی بسیار ایمن در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، کیفیت کد قرارداد هوشمند به سطح مهارت و تجربه تیمی که آن را توسعه داده، بستگی دارد. اشکالات قراردادهای هوشمند، هک‌ها، آسیب‌پذیری‌ها و سوء استفاده‌ها ممکن است رخ دهد و کاربران DEX را در معرض از دست دادن سرمایه قرار دهد. البته قراردادهای هوشمند صرافی‌های غیرمتمرکز بزرگ توسط شرکت‌های معتبر حسابرسی می‌شوند که به امنیت کد کمک می‌کنند.

لیست توکن‌های بررسی‌نشده

هر کسی می‌تواند یک توکن جدید را در یک صرافی غیرمتمرکز فهرست کند و با جفت کردن آن با سکه‌های دیگر، نقدینگی را فراهم کند.این موضوع باعث شده که انواع کلاهبرداری‌ها در DEX لیست شده‌اند. یکی از کلاهبرداری‌های رایج در صرافی‌های غیرمتمرکز rug pull است. برخی از DEXها با درخواست از کاربران برای تایید قرارداد هوشمند توکن‌هایی که به‌دنبال خرید آنها هستند، با این خطرات مقابله می‌کنند. 

ریسک نقدینگی

باتوجه‌به نحوه عملکرد اثرات شبکه نقدینگی (نقدینگی بالا نقدینگی بیشتری را جذب می‌کند، نقدینگی کم نقدینگی کمتری را جذب می‌کند)، بخش قابل‌توجهی از فعالیت معاملاتی همچنان در صرافی‌های متمرکز انجام می‌شود که اغلب منجر به نقدینگی کمتر در جفت‌های معاملاتی DEX می‌شود. حتی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز نیز دارای سهم بسیار اندکی از بازار معاملات هستند.

سرعت پایین

چک کردن و تایید معاملات در صرافی غیرمتمرکز زمان بر است، زیرا این کار بر عهده ماینرها است. حجم پایین معاملات نیز باعث شده تا ماینرهای کمی وجود داشته باشند. به همین دلیل خرید بیت کوین از یک صرافی معتبر بسیار راحت‌تر و سریع‌تر از صرافی غیرمتمرکز خواهد بود.

انواع صرافی غیرمتمرکز

انواع صرافی‌های متمرکز شامل موارد زیر است:

بازارسازهای خودکار (Automated market makers)

بازارسازان خودکار (Automated market makers) بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) هستند. آنها اجازه می‌دهند دارایی‌های دیجیتال به روشی بدون مجوز و خودکار با استفاده از استخرهای نقدینگی به جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان معامله شوند. AMM ها بر قراردادهای هوشمند متکی هستند و برای حل مشکل نقدینگی ایجاد شدند. این صرافی‌ها اغلب بر اساس میزان وجوه قفل شده در قراردادهای هوشمندشان به نام کل ارزش قفل شده (TVL) رتبه‌بندی می‌شوند. قراردادهای هوشمند این صرافی‌های غیرمتمرکز به جای تطبیق سفارش‌های خرید و فروش، از مجموعه‌هایی از دارایی‌های از پیش تأمین‌شده استفاده می‌کنند که به عنوان استخر نقدینگی شناخته می‌شوند. استخرهای نقدینگی را می‌توان برای اهداف مختلف بهینه کرد و ثابت می‌کند که ابزار مهمی در اکوسیستم DeFi هستند. در حالی که اکثر طرح‌های فعلی AMM با ارزهای رمزنگاری شده سروکار دارند، AMM‌ها همچنین می‌توانند برای تسهیل مبادله NFT، دارایی‌های توکن‌شده در دنیای واقعی (tokenized real-world assets)، اعتبارات کربن (carbon credits) و موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرند. برخی از AMM DEXهای محبوب عبارتند از Bancor، Balancer، Curve، PancakeSwap، Sushiswap، Trader Joe و Uniswap.

صرافی‌های غیرمتمرکز دارای دفترچه سفارش (Order book DEXs)

Order Book DEX Standard مجموعه‌ای پیشنهادی از مشخصات رابط است که پروتکل مبادله غیرمتمرکز (DEX) را برای معاملات دارایی‌ها با استفاده از دفترچه سفارش تعریف می‌کند. این استاندارد مجموعه‌ای از عملکردها را ارائه می‌دهد که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌ها را در یک صرافی غیرمتمرکز سپرده‌گذاری، برداشت و معامله کنند. علاوه‌براین، یک طرح جدید برداشت دو مرحله‌ای را برای تضمین امنیت دارایی کاربران و صرافی پیشنهاد می‌کند و به مشکلات اعتماد کاربران به صرافی رسیدگی می‌کند.

دفترچه‌های سفارش، سوابق تمام سفارش‌های باز برای خرید و فروش دارایی‌ها را برای جفت دارایی‌های خاص جمع‌آوری می‌کنند. سفارش های خرید نشان می‌دهد که یک معامله‌گر مایل به خرید یا پیشنهاد برای یک دارایی با قیمتی خاص است، در حالی که سفارش‌های فروش نشان می‌دهد که یک معامله‌گر آماده است تا قیمت خاصی را برای دارایی مورد بررسی بفروشد یا درخواست کند. اختلاف بین این قیمت‌ها عمق دفترچه سفارش و قیمت بازار در بورس را تعیین می‌کند.

DEXهای سفارشی دارای دو نوع هستند: 

دفترچه‌های سفارش روی زنجیره On-Chain Order Books

دفترچه‌های سفارش خارج از زنجیره Off-Chain Order Books

ذکر این نکته ضروری است که DEXهای دفتر سفارش اغلب از مشکلات نقدینگی رنج می برند. از آنجایی که آنها اساساً با صرافی‌های متمرکز رقابت می‌کنند و به دلیل آنچه که برای انجام تراکنش‌های زنجیره‌ای پرداخت می‌شود، هزینه‌های اضافی را متحمل می‌شوند، معامله‌گران معمولاً به پلتفرم‌های متمرکز پایبند هستند. 

تجمیع‌کننده‌های صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX Aggregators)

تجمیع‌کنندگان DEX از چندین پروتکل و مکانیسم مختلف برای حل مشکلات مرتبط با نقدینگی استفاده می‌کنند. این پلتفرم‌ها اساسا نقدینگی را از چندین DEX جمع‌آوری می‌کنند تا لغزش (slippage) در سفارش‌های بزرگ را به حداقل برسانند، کارمزد سوآپ و قیمت توکن را بهینه کنند و بهترین قیمت ممکن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به معامله‌گران ارائه دهند. محافظت از کاربران در برابر اثر قیمت گذاری و کاهش احتمال تراکنش‌های ناموفق دو هدف مهم دیگر تجمیع‌کننده‌های DEX است. برخی از تجمیع‌کنندگان DEX نیز از نقدینگی پلتفرم‌های متمرکز استفاده می‌کنند تا تجربه بهتری را به کاربران ارائه دهند، در حالی که با استفاده از یکپارچگی با صرافی‌های متمرکز خاص، غیرقانونی باقی می‌مانند.

نحوه استفاده از صرافی های غیرمتمرکز

استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز شامل فرآیند ثبت‌نام نمی‌شود و برای تعامل با این پلتفرم‌ها، حتی به آدرس ایمیل نیاز ندارید. در عوض، معامله‌گران به یک کیف پول سازگار با قراردادهای هوشمند در شبکه صرافی نیاز دارند. هر کسی که تلفن هوشمند و اتصال اینترنت دارد، می‌تواند از خدمات مالی ارائه شده توسط DEX استفاده کنید. برای استفاده از DEXها، اولین قدم این است که مشخص کنید قصد استفاده از کدام شبکه بلاک چین را دارید. مورد بعدی این است که یک کیف پول سازگار با شبکه مشخص شده انتخاب کنید و توکن بومی آن را بخرید(توکن بومی سکه‌ای است که برای پرداخت هزینه تراکنش در یک شبکه خاص استفاده می‌شود). برنامه‌های افزودنی کیف پول تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) مانند DEX را آسان می‌کند. پس از انجام مراحم فوق به‌راحتی می‌توانید توکن‌های مورد نظر خود را از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز معامله کنید.

جمع‌بندی

صرافی‌های غیرمتمرکز DEX بخشی مهم و اساسی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال هستند که به کاربران اجازه می‌دهند دارایی‌های دیجیتال را به صورت همتابه‌همتا (P2P) و بدون نیاز به واسطه مبادله کنند. این صرافی‌ها یک جایگزین عالی برای صرافی‌های متمرکز هستند که امکان ناشناس بودن در معاملات، کارمزدهای پایین‌تر و حتی کسب سود بیشتر را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.  این صرافی‌ها طی سال‌های اخیر با افزایش پذیرش از سوی کاربران مواجه شده‌اند و گزینه‌ای مناسب برای کاربران ایرانی نیز محسوب می‌شوند. در این مقاله سعی کردیم با معرفی این‌که صرافی غیرمتمرکز چیست، چگونه کار می‌کند، چه مزایا و معایبی دارد و بیان تفاوت‌های آن نسبت به صرافی متمرکز، شما را در انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز راهنمایی کنیم.

سوالات متداول

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز (DEX) پلتفرمی است که امکان معامله مستقیم و همتابه‌همتای ارزهای دیجیتال را بدون واسطه و کنترل مرکزی فراهم می‌کند.

صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

صرافی‌های غیرمتمرکز با استفاده از قراردادهای هوشمند روی بلاک‌چین‌ها، معاملات را به صورت خودکار و مستقیم بین کیف‌ پول‌های کاربران انجام می‌دهند.

تفاوت صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز در چیست؟

در صرافی‌های متمرکز، اطلاعات کاربران در سرورهای مرکزی ذخیره می‌شود و نیاز به احراز هویت است، در حالی که در صرافی‌های غیرمتمرکز کاربران کنترل کامل دارایی‌های خود را دارند و معاملات به صورت ناشناس و بدون واسطه انجام می‌شود.

مزایا و معایب صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟

مزایا شامل امنیت بیشتر، حریم خصوصی، عدم نیاز به احراز هویت و دسترسی به توکن‌های جدید است؛ معایب آن‌ها نقدینگی کمتر، کارمزدهای متغیر، سرعت کمتر معاملات و پیچیدگی در استفاده برای مبتدیان است.

بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز کدام‌اند؟

از بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توان به نوبی‌دکس، یونی‌سواپ (Uniswap)، پنکیک‌سواپ (PancakeSwap)، وان اینچ (1Inch) و کوئیک‌سواپ (Quickswap) اشاره کرد.

منبع خبر