مشکلات آبی کشور با تغییر سبک زندگی مردم برطرف نمی‌شود
به گزارش تجارت نیوز،
اخبار رسمی حکایت از خشک شدن 60 درصد تالاب‌های کشور دارند، تالاب‌هایی که حالا یکی از عوامل اصلی تولید گردوغبار در کشور به شمار می‌روند. از سوی دیگر مساله کمبود ذخایر آبی در کشور هم خود به چالشی لاینحل تبدیل شده است و در این بین باز هم مسئولان طی سخنرانی‌های گاه و بی‌گاه خود توپ را به زمین مردم می‌اندازند و با دعوت مردم، به‌خصوص شهرنشینان، به صرفه‌جویی در آب، ماجرای این کمبود را به میزان بی‌رویه ربط می‌دهند و شانه از بار مسئولیتی که دارند خالی می‌کنند.
اما نکته تامل‌برانگیز اینجاست که بیش از 95 درصد هدررفت آب بنا بر گفته بسیاری از کارشناسان این حوزه، نه در شهرها که در صنایع و کشاورزی صورت گرفته و همچنان هم ادامه دارد. آن زمانی که کشاورزان با استفاده از ذخایر آب زیرزمینی هندوانه می‌کاشتند و به خارج از کشور صادر می‌کردند هیچ نظارتی بر کار آنها صورت نمی‌گرفت و هیچ مسئول کارشناس و دلسوزی نبود تا عواقب این نوع کشت و صادرات آن را به کشاورزان گوشزد کند.
از طرف دیگر ما سال‌هاست که در حوزه دیپلماسی آب نیز با مشکلات بسیاری مواجه هستیم و هیچ‌گاه نتوانسته‌ایم همسایگان شرقی و غربی و شمالی خود را راضی کنیم که حقابه ایران را بدون کم‌وکاست و در شرایط مناسب به کشور تحویل دهند. تمام این بی‌برنامگی‌ها و نتوانستن‌ها اکنون ایران را در موقعیتی قرار داده که میزان بیابان‌زایی‌اش هر سال رو به افزایش می‌رود و تالاب‌هایش به کانون ریزدگردها تبدیل شده‌اند.
قبول کنیم در دیپلماسی آب شکست خورده‌ایم/ سال‌هاست با یک روند ناکارآمد سعی در راضی کردن افغانستان برای گرفتن حقابه ایران از رود هیرمند داریم
پویان مقدسی، کارشناس محیط زیست و متخصص حوزه آب، دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «این اما و اگرهایی که مسئولان بازگو می‌کنند هیچ‌وقت نمی‌تواند برای رفع خشکسالی کشور چاره‌ساز باشد. ما با این روند خشکسالی هم از روند توسعه عقب می‌مانیم و هم امنیت کشور در شهرهای مرزی را از دست می‌دهیم.»
او می‌افزاید: «همین الان هم در مرزهای شرقی و در منطقه سیستان و بلوچستان مناطقی هست که به علت خشکسالی خالی از سکنه شده؛ ما سال‌هاست با یک روند ناکارآمد سعی در راضی کردن افغانستان برای گرفتن حقابه ایران از رود هیرمند داریم و هر بار هم شکست خورده‌ایم اما هیچ‌کدام از مسئولان تلاشی نکرده‌اند تا در دیپلماسی این مساله تغییر اساسی ایجاد کنند، تغییری که منجر به پذیرش مسئولیت از سوی همسایگان ایران شود.»
حتی حقابه‌های مرزهای شمالی و غربی کشور را هم از دست دادیم
این کارشناس محیط زیست ادامه می‌دهد: «با همین روند شکست‌خورده حتی حقابه‌های مرزهای شمالی و غربی کشور را هم از دست دادیم؛ چون روسیه و ترکیه وقتی دیدند افغانستان به‌راحتی از پرداخت حقابه ایران شانه خالی می‌کند به این نتیجه رسیدند که چرا آنها با ساختن سدهای مختلف آب را برای کشور خود ذخیره نکنند.»
مساله صرفه‌جویی شهرنشینان در مصرف آب نیست/ هدررفت آب در شهرها شاید چیزی حدود سه تا پنج درصد باشد
این متخصص حوزه آب درباره اظهارات سخنگوی صنعت آب در مورد کم‌آبی در تهران و اجتناب‌ناپذیر بودن سبک زندگی برای جلوگیری از بحران آب می‌گوید: «در شرایطی که ما کم‌کم با بحران آبی بزرگی در کشور مواجه خواهیم شد هنوز برخی از مسئولان سعی دارند با شعار صرفه‌جویی مانع از بروز چنین مشکلاتی شوند. مساله اینجاست که ما حتی در مورد راهکار صرفه‌جویی آب در شهرهای بزرگ هم به روش‌هایی اشتباه پناه می‌بریم.»
مقدسی ادامه می‌دهد: «هدررفت آب در شهرها شاید چیزی حدود سه تا پنج درصد باشد در حالی که ما بیشترین آب را در صنایع و کشاورزی هدر داده و همچنان هدر می‌دهیم. باید واقع‌بین باشیم و برای عبور از این وضعیت، راهکاری اجرایی بیندیشیم نه اینکه با هشدار دادن به مردم آنها را مقصر تمامی این اتفاقات بدانیم.»
او توضیح می‌دهد: «وقتی از غبارخیز شدن تالاب‌ها حرف می‌زنیم یا در شهرهای شمالی کشور با کمبود آب مواجه هستیم مساله مصارف خانگی نیست؛ مساله الگوهای اشتباه مصرف است که باعث وقوع چنین اتفاقی شده است. ما دریاچه ارومیه را خشکاندیم، ما کارون را نابود کردیم و دیگر جز چند روز محدود در سال هیچ نشانی از زاینده‌رود در کشور نیست. این اتفاقات را مردم با مصرف خانگی رقم نزده‌اند.»
حالا که تمام منابع را هدر داده‌ایم از مردم می‌خواهیم تا به جبران اشتباه ما سبک زندگی خود را تغییر دهند
پویان مقدسی اضافه می‌کند: «این اتفاق‌ها به دلیل بی‌توجهی و بی‌برنامگی و البته استفاده نکردن از متخصصان امر در زمینه استفاده از آب‌های زیرزمینی کشور رخ داده است. حالا که تمام این منابع را هدر داده‌ایم از مردم می‌خواهیم تا به جبران اشتباه ما سبک زندگی خود را تغییر دهند. ادامه این روند به بیراهه رفتن است. قبل از هر چیز مسئولان باید بتوانند حقابه ایران را از همسایگان آن بگیرند.»
او در پایان می‌گوید: «چه تغییری در روند استفاده از منابع آبی توسط صنایع و کشاورزی در کشور صورت گرفته است؟ چقدر سبک استفاده آنها از منابع آبی تغییر کرده که حالا از مردم انتظار داریم سبک زندگی خود را در مصرف آب تغییر دهند؟ صرفه‌جویی مردم به‌تنهایی نمی‌تواند گره‌های کور مشکلات آبی کشور را باز کند.»
