20 اصطلاح حیاتی که تفاوت میان سود و ضرر را رقم میزنند
رپرتاژ آگهی: اگر بدون دانستن زبان محلی وارد این سرزمین شوید، نه تنها نمیتوانید با ساکنان آن (معاملهگران حرفهای) ارتباط برقرار کنید، بلکه احتمالاً در کوچهپسکوچههای نوسانات قیمت، دارایی خود را گم خواهید کرد. در دنیای بورس، کلمات فقط «کلمه» نیستند؛ آنها ابزارهای قدرت شما هستند. وقتی صحبت از اصطلاحاتی مثل «EPS»، «صف خرید» یا «تحلیل تکنیکال» میشود، ما در واقع درباره نقشه راهی صحبت میکنیم که تفاوت میان یک «سرمایهگذاری هوشمندانه» و یک «قمار پرریسک» را رقم میزند.
چرا یادگیری این اصطلاحات حیاتی است؟
تشخیص فرصت از تهدید: دانستن مفاهیم پایه به شما کمک میکند تا اخبار زرد را از تحلیلهای واقعی تشخیص دهید.
مدیریت هیجان: زمانی که معنای «اصلاح قیمت» را بدانید، با هر ریزش کوچکی دچار ترس نمیشوید و دارایی خود را با ضرر نمیفروشید.
ارتباط با حرفهایها: برای درک گزارشهای مالی و تحلیلهای پیچیده، باید الفبای این بازار را از بر باشید.
بسیاری از افراد تصور میکنند بورس یک بازی شانس است، اما حقیقت این است که بورس علمِ احتمالات و مدیریت ریسک است. در ادامه این مطلب، ما به سراغ کلیدیترین واژگانی میرویم که هر سهامدار، از مبتدی تا پیشرفته، باید مثل نام خود به آنها مسلط باشد. این واژگان، قطبنمای شما در اقیانوس متلاطم بازار سرمایه خواهند بود. با گذراندن دوره آموزش آنلاین بورس به طور کامل با تمام این مفاهیم پایه آشنا خواهید شد.
۱. شاخص کل
شاخص کل در واقع دماسنج بازار بورس است. این عدد بیانگر میانگین بازدهی تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس است و تغییرات آن نشان میدهد که وضعیت عمومی بازار رو به رشد است یا افت. در محاسبه شاخص کل، هم تغییرات قیمت سهام و هم سود نقدی که شرکتها تقسیم میکنند، تأثیرگذار است؛ بنابراین وقتی شاخص کل رشد میکند، به این معناست که میانگین ثروت سهامداران افزایش یافته است.
۲. صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله (ETF)
این صندوقها نوعی از واسطههای مالی هستند که مانند یک سهم معمولی در ساعات بازار معامله میشوند. یعنی شما میتوانید با جستجوی نماد آنها در پنل کارگزاری، در لحظه آنها را بخرید یا بفروشید. مزیت اصلی ETFها نقدشوندگی بالا و تنوع داراییهای داخل آنهاست که ریسک سرمایهگذاری را برای افراد غیرحرفهای کاهش میدهد.
۳. صندوقهای سرمایهگذاری مشترک (Mutual Funds)
این صندوقها ساختاری مشابه ETFها دارند، با این تفاوت که معمولاً از طریق سایت اختصاصی خود صندوق (صدور و ابطال) معامله میشوند و نه در پلتفرم معاملاتی بورس. این صندوقها تیمی از تحلیلگران حرفهای را در اختیار دارند که پولهای خرد سرمایهگذاران را جمعآوری کرده و در داراییهای مختلف سرمایهگذاری میکنند تا بهترین بازدهی ممکن را کسب کنند.
۴. صندوق سرمایهگذاری شاخصی
هدف این صندوقها کسب بازدهی مشابه با یک شاخص خاص (مثل شاخص کل یا شاخص ۵۰ شرکت برتر) است. مدیر صندوق سعی نمیکند سهمهای برتر را شکار کند، بلکه سبدی از سهام را دقیقاً با همان وزنهای شاخص تشکیل میدهد. این روش برای کسانی که به دنبال هزینهی مدیریت کمتر و بازدهی مطابق با کلیت بازار هستند، ایدهآل است.
۵. صندوق تضمین اصل سرمایه
این یک ابزار نوین برای افراد بسیار ریسکگریز است. مکانیزم این صندوق به گونهای طراحی شده که حتی در صورت سقوط بازار، اصل سرمایه اولیه فرد (طبق شرایط مندرج در امیدنامه) حفظ میشود. این صندوقها معمولاً بخشی از دارایی را در گزینههای با درآمد ثابت و بخشی را در سهام قرار میدهند تا ضمن حفظ اصل پول، فرصت کسب سود از رشد بازار را هم فراهم کنند.
۶. سبدگردانی (Separately Managed Account)
سبدگردانی یعنی چیدمان و مدیریت اختصاصی داراییهای شما توسط یک شرکت دارای مجوز. برخلاف صندوق که همه در یک استخر شریک هستند، در سبدگردانی یک حساب مجزا برای شخص شما افتتاح میشود و مدیر سبد با توجه به سطح ریسکپذیری و اهداف مالی شما، به طور مستقیم با پولتان معامله میکند.
۷. تحلیل تکنیکال و بنیادی
تحلیل بنیادی (Fundamental) به دنبال یافتن ارزش واقعی یک شرکت از طریق بررسی صورتهای مالی، سودآوری و اخبار اقتصادی است تا بفهمد آیا سهم زیر قیمت است یا خیر. در مقابل، تحلیل تکنیکال (Technical) با استفاده از نمودارها و تاریخچه قیمت، به دنبال یافتن الگوهای رفتاری بازار و پیشبینی روند احتمالی قیمت در آینده است.
۸. اوراق بدهی
این اوراق در واقع ابزاری برای وام گرفتن دولت یا شرکتها از مردم هستند. وقتی شما یک ورقه بدهی (مثل اخزا یا صکوک) میخرید، در واقع پول خود را قرض میدهید و در قبال آن سود مشخصی در فواصل زمانی معین دریافت میکنید. این اوراق یکی از کمریسکترین داراییهای بازار سرمایه محسوب میشوند.
۹. پرتفوی (Portfolio)
پرتفوی یا سبد سهام، به مجموعه داراییهای مالی یک سرمایهگذار گفته میشود. هدف از تشکیل پرتفوی، رعایت اصل «همه تخممرغها را در یک سبد نگذار» است. با تنوعبخشی به پرتفوی و انتخاب صنایع مختلف، اگر یک سهم یا صنعت دچار افت شود، سود سایر داراییها میتواند ضرر آن را جبران کند.
۱۰. دارایی تحت مدیریت (AUM)
این شاخص نشاندهنده کل ارزش بازاری داراییهایی است که یک شرکت سرمایهگذاری یا صندوق برای مشتریانش مدیریت میکند. بالا بودن AUM معمولاً نشاندهنده اعتماد بیشتر سرمایهگذاران و قدرت مانور بالاتر آن نهاد مالی در بازار است.
۱۱. ارزش خالص دارایی (NAV)
این اصطلاح که عمدتاً برای صندوقهای سرمایهگذاری به کار میرود، از تقسیم «ارزش کل داراییهای صندوق منهای بدهیها» بر «تعداد واحدهای صندوق» به دست میآید. NAV نشان میدهد که هر واحد از صندوق در لحظه واقعاً چقدر میارزد و به سرمایهگذار کمک میکند تا بفهمد قیمت معاملهشده سهم چقدر با ارزش واقعی آن فاصله دارد.
۱۲. عرضه اولیه (IPO)
زمانی که سهام یک شرکت برای اولین بار در بازار بورس عرضه میشود، به آن عرضه اولیه میگویند. در ایران معمولاً عرضههای اولیه به روش بوکبیلدینگ انجام میشود که در آن به هر کد بورسی مقدار مشخصی سهم میرسد. این عرضهها معمولاً به دلیل قیمتگذاری جذاب، در کوتاهمدت سود خوبی نصیب سرمایهگذاران میکنند.
۱۳. بازار گاوی (Bull Market)
این اصطلاح نماد بازاری است که روند صعودی دارد و قیمتها رو به افزایش هستند. از آنجا که گاو هنگام حمله شاخهایش را از پایین به بالا میکشد، این واژه برای توصیف روزهای سبز و پررونق بورس به کار میرود که در آن اعتماد سرمایهگذاران بالاست.
۱۴. بازار خرسی (Bear Market)
برخلاف بازار گاوی، بازار خرسی زمانی است که قیمتها نزولی هستند و رکود بر بازار حاکم است. خرس هنگام نبرد با پنجههایش از بالا به پایین ضربه میزند، به همین دلیل نماد بازاری است که در آن ترس حاکم شده و قیمتها مدام در حال کاهش هستند.
۱۵. ارزش ذاتی
ارزش ذاتی، قیمت واقعی و تئوریک یک دارایی است که بر اساس واقعیتهای اقتصادی و پتانسیل سودآوری محاسبه میشود. یکی از استراتژیهای اصلی معاملهگران موفق، خرید سهم در زمانی است که قیمت بازار آن به شدت کمتر از «ارزش ذاتی»اش قرار دارد.
سایر اصطلاحات بورسی
اصطلاح
توضیح کوتاه و کلیدی
دامنه نوسان
حدود مجاز افزایش یا کاهش قیمت یک سهم در طول یک روز معاملاتی.
صف خرید
زمانی که تقاضا بسیار زیاد است و خریداران در سقف قیمتی در انتظار نوبت هستند.
صف فروش
زمانی که عرضه بسیار زیاد است و فروشندگان در کف قیمتی در انتظار خریدار هستند.
قیمت پایانی
میانگین قیمتهای معامله شده سهم در طول روز که مبنای قیمت روز بعد است.
حجم مبنا
حداقل تعداد سهامی که باید معامله شود تا قیمت پایانی تغییر کند.
گره معاملاتی
وضعیتی که سهم به دلیل صف خرید یا فروش سنگین، روزهای متوالی معامله نمیشود.
افزایش سرمایه
فرآیند بالا بردن تعداد سهام شرکت برای تأمین مالی طرحهای جدید.
توقف نماد
ممنوعیت موقت خرید و فروش یک سهم به دلیل مجمع یا افشای اطلاعات مهم.
بازارگردان
نهاد مالی که با خرید و فروش مستمر، مانع از قفل شدن سهم در صف خرید یا فروش میشود.
کد بورسی
شناسه منحصربهفردی که هر شخص برای معامله در بورس باید داشته باشد.
سامانه سجام
سیستم یکپارچه ثبتاطلاعات مشتریان برای احراز هویت در بازار سرمایه.
نسبت P/E
نسبت قیمت به سود سهم؛ نشان میدهد بازار به ازای هر ریال سود، چند ریال میپردازد.
مجمع عمومی
جلسه سالانه سهامداران برای تصویب صورتهای مالی و میزان سود پرداختی.
حجم معاملات
تعداد کل سهامی که در یک بازه زمانی مشخص (مثلاً یک روز) معامله شده است.
نوسانگیری
استراتژی خرید و فروش سریع سهم برای کسب سود از تغییرات کوتاهمدت قیمت.
الفبای ثروت: اصطلاحات حیاتی که هر معاملهگر باید بداند
سرمایهگذاری در بورس، عبور از یک مسیر مهآلود نیست؛ بلکه مهارتی است که با یادگیری الفبای آن، مه غلیظ ابهام کنار میرود و فرصتهای طلایی نمایان میشوند. اصطلاحاتی که مرور کردیم، تنها کلماتی در لغتنامه مالی نبودند، بلکه ستونهای اصلی ساختمان ثروت شما هستند. در دنیای امروز، تفاوت بین کسی که داراییاش را در برابر تورم حفظ میکند و کسی که شاهد کاهش قدرت خرید خود است، تنها در یک کلمه خلاصه میشود: آموزش.
چه از طریق مسیرهای مدرن و آموزش آنلاین بورس قدم در این راه بگذارید و چه با حضور در کلاسهای تخصصی و چهرهبهچهره آموزش بورس در مشهد تخصص خود را تکمیل کنید، فراموش نکنید که بزرگترین سود در بازار سرمایه، نه از شانس، بلکه از «تحلیل درست» حاصل میشود. بازار بورس به دانش شما پاداش میدهد و به هیجانات شما جریمه میبندد؛ پس با یادگیری مستمر، افسار داراییتان را خودتان به دست بگیرید.
