منافع برخی در سدسازی است!
معصومه ابتکار، رئیس اسبق سازمان محیط زیست ایران در برنامه مقتصاد تجارت‌نیوز:
لینک کوتاه کپی شد
یکی از اصلی‌ترین بحران‌های زیست محیطی در ایران تعارض منافع و تعارض گفتمانی است. همین موضوع محیط زیست ایران را به برانی سیاسی بدل کرده است.
به گزارش تجارت نیوز،
رئیس سابق سازمان محیط زیست عقیده دارد که برای توسعه پایدار باید در کنار سدسازی، آبخوان‌داری را هم پیش ببریم اما به این دلیل که منافع برخی در سدسازی است به آبخوان‌داری توجهی نمی‌شود.
معصومه ابتکار، رئیس اسبق سازمان محیط زیست:
مهم‌ترین مسائل یک، تعارض گفتمانی بود. یعنی بعضی‌ها حرف ما را نمی‌فهمیدند. بعضا به من می‌گفتند که شما در سوئیس زندگی می‌کنید و فکر می‌کنید باید استانداردهای اروپا را به ایران بیاورید.
بحث ما خیلی ساده بود. می‌گفتم مگر یک بچه ایرانی با بچه اروپایی با هم فرقی دارد؟ ساخت بدن، فیزیولوژی و آسیب‌هایی که همه ما انسان‌ها می‌بینیم، یکی است. چه تفاوتی دارد؟ چرا باید استانداردهای ما پایین‌تر باشد؟ چرا باید تن بدهیم به یک سری آسیب‌هایی، که به همان نقطه شکستی که بهش اشاره کردیم، کشور را نزدیک می‌کند.
پس ما یک تعارض گفتمانی داشتیم و یک تعارض منافع. یعنی در بحث سدسازی، برای هر سد، بودجه‌ای که نماینده‌ها، لابی‌ها، شرکت‌های بزرگ و مهندسین مشاور می‌گرفتند، چیزی نزدیک به پنج یا شش همت بود؛ یعنی پنج یا شش هزار میلیارد تومان.
مثلا برای سدسازی، راه حل چه بود؟ گفتیم بیاید در بخش منابع طبیعی آبخوان‌داری و آبخیزداری را هم توسعه دهیم. عیب ندارد، روی سد هم ارزیابی انجام بدهید.
ما موضع مطلق ضد سد نداریم و ضد توسعه نیستیم، ما می‌گوییم عیب ندارد توسعه را با ارزیابی پایدار و سازگار کنیم ولی از آن طرف اگر واقعا اهمیت بحث منابع آب را درک می‌کنید، آبخوان‌داری را هم پیش ببریم.
آبخوان‌داری یکی از روش‌های علمی طرح‌های آقای دکتر کوهسار بود که آن موقع ما رفتیم بازدید کردیم در منطقه‌ای در جنوب فارس که موفق بوده و نتیجه داده است.
اگر برای سدی 5 هزار میلیارد می‌گذارید، از آن طرف برای طرح آبخوان‌داری و آبخیزداری 2 یا 3 هزار میلیارد بودجه بگذارید و این‌ها را کمی با هم بالانس کنیم.
اصلا این خبرها نبود. چرا؟ برای اینکه شرکت‌های بزرگی اینجا منافع داشتند یا به هر حال نگاهی که متأسفانه در تعارض گفتمانی بوده است.
نگاهی که در مجلس بود برای بحث سدسازی این بود که این مسأله افتخار ملی است. بله خیلی خوب است افتخار ساختن سدهای بزرگ و من نمی‌خواهم این را نفی کنم. دستاوردی برای دولت سازندگی بود ولی موقعی دستاورد خواهد بود که آن تعادل با محیط زیست، طبیعت و بحث حفظ منابع زیر دست، حفظ آب تالاب‌ها باشد.
بعد بحث تبخیر؛ ما با این روند گرمایش و با این دماهایی که در تابستان داریم که از 40 درجه بالا زده و با این میزان تبخیر آیا این شکل مدیریت منابع آب درست است؟ یا اینکه بهتر بود از اول آب را به زیر زمین بفرستیم؟
زیر زمین چیزی که مبنای مدیریت ما از قدیم قنات بوده است. می‌گوید حفظ منابع آب زیرزمینی؛ چون آن‌ها درک می کردند که هر چی آب بالا باشد، تبخیر شده و در تابستان چیزی باقی نمی‌ماند ولی متاسفانه ما نتوانستیم این ترجیح را بدهیم. چرا؟ برای اینکه هم بحث منافع بود هم بحث تعارض منافع.
متن و ویدیو کامل گفتگو با معصومه ابتکار را اینجا بخوانید.